Odżywianie dzieci to temat, który spędza sen z powiek niejednego rodzica. Większość marzy o tym, by ich dziecko jadło wszystko zgodnie z zaleceniami, nie grymasiło przy stole i chętnie próbowało nowych potraw. Co jednak kiedy jest inaczej?
Przyczyny braku apetytu u dzieci możemy podzielić na 3 grupy:
1. Fizjologiczne(z którymi współwystępują również inne objawy):
– alergie, nietolerancje pokarmowe
– niedobór żelaza, anemia
– zaburzenia metaboliczne
– refluks żołądkowo-przełykowy
– zaparcia
W przypadku powyższych problemów konieczna jest wizyta u lekarza.
2. Rozwojowe (związane z wejściem dziecka w kolejny etap rozwoju):
Okres po 1 roku życia to czas kiedy dziecko zaczyna chodzić, poznaje świat z innej perspektywy i… traci zainteresowanie jedzeniem. Często jest to też moment, kiedy rodzice zaczynają biegać za dzieckiem z jedzeniem lub próbują je zatrzymać przy stole włączając ulubioną bajkę, czy zabawiając.
Wiek od 2 r.ż. do 5lat to faza neofobiczna , w której nawet dzieci, które nigdy nie były wybredne, odmawiają próbowania nowych potraw. Faza neofobiczna ma znaczenie ochronne u ludzi – chroni dzieci, które mają już dostęp do wielu miejsc, przed zjedzeniem rzeczy trujących czy szkodliwych. W tym czasie dzieci mają wąski zakres ulubionych posiłków i unikają różnorodności.
Potrzeba autonomii pojawia się w 2 roku życia i wiąże z rozwojem tożsamości dziecka. Dziecko, które zaczyna czuć się odrębną jednostką próbuje zaznaczyć to w relacjach z rodzicami. Często manifestuje swoją niezależność przy stole, chce samo wybierać co zje i w jakiej ilości. Jest to trudny etap dla rodziców, ponieważ muszą znaleźć sposób by dziecko wybierało produkty zdrowe i pełnowartościowe nie naruszając jego autonomii.
Zaburzenia integracji sensorycznej (SI) dotyczą tylko części dzieci, ale mają bardzo duży wpływ na apetyt malucha. Związane jest to z innym odbiorem smaków, zapachów, ale także konsystencji czy kolorów pożywienia. Wiele z nich będzie dla dziecka odpychających i nieprzyjemnych.
Dzieci z nadwrażliwością wzrokową mogą wzdragać się przed jedzeniem pożywienia danego koloru, mieszaniem kilku produktów jednocześnie (np. w sałatkach, potrawkach), czy choćby widokiem przypraw. Dzieci wrażliwe na zapachy mogą nie lubić jajek, kalafiora, kapusty gotowanej. Nadreaktywność dotykowa natomiast powoduje odrzucanie pokarmów ze względu na ich fakturę, konsystencję – dziecko nie lubi żuć, gryźć, najchętniej jada papki, przeciery, wodniste zupki bez dodatków.
W przypadku tego typu zaburzeń można dostosować przygotowywane potrawy do upodobań dziecka, tak aby posiłki nadal były pełnowartościowe. Jeśli jednak zaburzenia utrudniają normalne funkcjonowanie wskazana jest konsultacja u terapeuty SI.
3. Psychologiczne:
Atmosfera przy stole to jeden z najważniejszych czynników wpływających na stosunek dziecka do jedzenia. Dzieci najchętniej spożywają posiłki w towarzystwie rodziny, kiedy mogą porozmawiać, pobyć razem z rodzicami. Istotne jest by nie kojarzyło tego czasu ze zmuszaniem się do jedzenia, pośpiechem, poczuciem winy, że nie spełnia oczekiwań rodziców.
Pamiętajmy, że dzieci najchętniej uczą się przez naśladowanie rodziców. Dlatego bardzo ważne jest aby to, co mówimy i jak postępujemy było spójne. Jeśli propagujemy zdrowe odżywianie, to sami powinniśmy sięgać po zdrowe produkty. Jeśli jemy warzywa z przyjemnością, to i dziecko chętniej po nie sięgnie. Jeśli natomiast podjadamy między posiłkami czy unikamy posiłków, bo akurat stosujemy dietę odchudzającą, możemy być pewni, że dziecko będzie mniej chętne do jedzenia.
Czasami brak apetytu jest sposobem na zwrócenie na siebie uwagi. Dziecko uczy się, że odmawianie jedzenia wywołuje w rodzicach jakieś emocje, zaczynają skupiać się na nim, martwić, troszczyć czy nawet złościć. Niezależnie od rodzaju emocji – efekt zostaje osiągnięty – rodzice poświęcają dziecku więcej czasu.
Pamiętajmy, że brak apetytu może również wynikać z jednej prostej przyczyny – braku głodu. Zdrowe dzieci nie jedzą więcej niż potrzebują, jeśli więc między posiłkami dostają przekąski w postaci ciastek, bułek czy słodzonych soków nie będą chętne do zjedzenia obiadu. Ważnym wyznacznikiem apetytu jest też ruch na świeżym powietrzu. Dzieci aktywne fizycznie będą miały większy apetyt niż te, które spędzają czas oglądając tv czy układając klocki.
Olga Banach, psycholog, specjalista psychodietetyki, Harmonia Zmysłów